Zuidplas

Chloor: giftig groen gas, oxiderend, bijtend, schadelijk voor het aquatisch milieu. Dat is iets anders dan de chloor waarmee het toilet gereinigd wordt. Niet voor niets wordt al sinds jaar en dag  geprotesteerd tegen transporten van grote hoeveelheden chloor in eens over het spoor. In de jaren ‘90 van de vorige eeuw liep ik al te flyeren tegen deze transporten door Nieuwerkerk aan den IJssel. Huis aan huis mensen informeren over het gevaar van deze transporten. Afgelopen jaar stelde de SP Zuidplas voor de tweede keer in vier jaar vragen over de op handen zijnde chloortransporten door onze gemeente. Door stakingsacties bij chloorproducent Akzo/Nobel in Rotterdam had men een tekort aan chloor en dit moest, door chloortransporten over het spoor, aangevuld worden. De SP was en is nog altijd een groot tegenstander van deze transporten. Door hierover vragen te stellen wilden we de inwoners waarschuwen voor dit op handen zijnde transport en de bijkomende gevaren. Deze transporten hebben uiteindelijk doorgang gevonden. 

Nu blijkt dat door werkzaamheden de chloorfabriek in Rotterdam twee maanden stil komt te liggen. Het gevolg is  weer chloortransporten van  5400 ton naar Rotterdam. Deze keer niet over het reguliere spoor, maar over de Betuwelijn. Dit is natuurlijk een pak van het hart voor al die mensen die langs de vroegere route wonen. De Betuwelijn  is speciaal aangelegd voor goederen vervoer vanuit de Rotterdamse haven. Echter, dit transport blijft gevaarlijk  en gaat nog steeds langs enkele steden . Ook passeert het rangeerterreinen zoals de Kijfhoek bij Zwijndrecht waar nog  niet zolang geleden een wagon gevuld met ethanol geheel uitbrandde en meerdere wagons beschadigde. Omwonenden in een straal van een kilometer moesten hun huizen verlaten, al het treinverkeer werd stil gelegd en de A16 uit voorzorg gesloten. En dan is ethanol een relatief onschuldige stof met alleen het etiket brandbaar. Bij chloortransport komt het gevaar van giftigheid, bijtend en oxiderend er nog bij. We mogen dan in Zuidplas wel van het probleem af zijn, anderen krijgen nu met dit probleem te maken. Er is dus weliswaar een verbetering bereikt, want de Betuwelijn is een veiliger spoor, maar het probleem is nog zeker niet uit de wereld.

Foto: SP Hengelo

De discussies over het transport van chloor over de rails zijn niet van vandaag of gisteren. Een kort overzicht:

• Jaren ’60 van de vorige eeuw: De rijksoverheid dringt aan op extra veiligheidsmaatregelen bij en drastische reductie van de omvang van chloortransporten
• Een ongeluk met een chloortrein in 1970, ontsporing van een trein met lege chloorwagons in een Utrechtse woonwijk en een ongeluk in 1972,in Zenderen werd een trein met twee volle chloorwagons geramd door een goederentrein. De NS komt met aanvullende veiligheidsmaatregelen welke in 1972 van kracht worden

1. Een verbod op heuvelen, een manier om wagons te sorteren, van chloorwagons.
2. Het rijden in bloktreinen. Alleen chloorwagons  in een keer naar hun bestemming rijden.
3. Het uitsluitend toestaan van nachtelijk vervoer.
4. Maximale snelheid 65 km.
5. Voor 1976 moesten de transporten terug naar 100.000 tot 150.000 ton.

De energiecrisis in 1973 haalde een dikke streep door investeringen die deze reductie moesten waarmaken en in 1974 transporteerde men 323.775 ton chloor over het spoor. Pas in 1981 werd dit minder dan 200.000 ton.

• 1977 - 1982 Mede door drie verschrikkelijke ongelukken met goederentreinen in Tennessee, Florida en Spanje laait het verzet tegen de chloortransporten weer op. In Nederland ontspoort een lege chloortrein op station Tilburg. Dit zorgt voor flinke commotie. Hierdoor kwamen veel inwoners van steden waar het chloortransport doorheen ging in opstand. Dit ebde langzaam weg zo rond 1982.
• 1989 Na een groot ongeluk met een goederentrein trekt een groot aantal gemeentes aan de bel. Waar politieke partijen als de SP en enkele milieuorganisaties, actie rood sein tegen de chloortrein, al jaren aan het protesteren waren,  sluit Greenpeace zich nu ook aan.
• 2000 Op het rangeerterrein van Akzo/Nobel ontsporen een wagon gevuld met 50 ton chloorgas en een lege wagon. Mede door de vuurwerkramp in Enschede laait het protest tegen chloortransporten weer op.
• Februari 2001: Een hoorzitting in de Tweede Kamer. Vertegenwoordigers van 7 provincies en 57 gemeenten, waar de chloortrein doorheen reed, besluiten dat de chloortransporten beter helemaal beëindigd kunnen worden vanwege de risico`s. Men ging met Akzo/Nobel rond de tafel en er kwam uit dat de productie van chloor in Rotterdam opgeschroefd zou worden, zodanig dat vanaf 2006 alleen incidenteel chloorvervoer over het spoor zou plaatsvinden. Dit was bijvoorbeeld bij stilleggen van de productie voor onderhoudswerkzaamheden. Op 10 augustus 2006, iets later dan gepland,  vond het laatste reguliere chloortransport door Nederland plaats.

Voor de Zuidplas is het probleem nu waarschijnlijk opgelost. Door het transport van chloor over de Betuwelijn kunnen de inwoners van deze mooie gemeente weer iets rustiger slapen. Niet dat ik denk dat er veel inwoners van wakker hebben gelegen. Over het gevaar werd men immers niet ingelicht. Doordat de chloortransporten uit veiligheidsoverwegingen geheim werden gehouden, wist men toch niet in welke nachten deze plaats vonden. Ik zal pas rusten wanneer alle vervoer van dit gevaarlijke goedje over het spoor ten einde is.